چوب روسی از چه درختی است؟ این سؤال برای بسیاری از علاقه‌مندان به دکوراسیون داخلی، نجاران، معماران و حتی خریداران تازه‌وارد به بازار چوب پیش می‌آید. چوب روسی، یکی از پرکاربردترین چوب‌های موجود در بازار ایران و بسیاری از کشورهای دیگر است که عمدتاً به خاطر قیمت مناسب، ظاهر زیبا، و کارایی بالا شناخته می‌شود. اما آیا می‌دانید این چوب دقیقاً از چه درخت‌هایی به‌دست می‌آید؟ آیا همه چوب‌های وارداتی از روسیه، چوب روسی محسوب می‌شوند؟ در ادامه این مقاله، به بررسی دقیق منشاء چوب روسی، معرفی گونه‌های درختی اصلی، ویژگی‌های هر کدام و تفاوت‌های آن‌ها می‌پردازیم.
چوب روسی از چه درختی است؟ پاسخ دقیق و فنی
چوب روسی از چه درختی است؟ چوب روسی در واقع نامی تجاری و عمومی است و نه یک گونه خاص. چوب‌هایی که تحت عنوان چوب روسی شناخته می‌شوند، اغلب از درختان سوزنی‌برگ (نرم‌چوب) مناطق سردسیر روسیه تهیه می‌گردند. این چوب‌ها به دلیل رشد در هوای سرد و فشرده، دارای بافت یکنواخت، استقامت قابل‌قبول و وزن سبک هستند. عمده‌ترین درختانی که چوب روسی از آن‌ها تولید می‌شود عبارت‌اند از:
چوب‌هایی که تحت عنوان چوب روسی شناخته می‌شوند، اغلب از درختان سوزنی‌برگ (نرم‌چوب) مناطق سردسیر روسیه تهیه می‌گردند.
درخت نراد (Spruce – Picea)
یکی از اصلی‌ترین گونه‌های درختی در صادرات چوب روسی، درخت نراد یا همان «اسپروس» است. این درخت از خانواده‌ی کاج‌ها بوده و دارای ویژگی‌های زیر است:
- رنگ روشن و متمایل به سفید
- بافت یکنواخت با گره‌های پراکنده
- وزن سبک و مناسب برای نجاری
- جذب رنگ و روغن بالا
- کاربرد در لمبه، سقف‌های چوبی، قاب‌سازی، اسکلت‌های ساختمانی و…
چوب نراد معمولاً به دلیل وزن کم و برش‌پذیری آسان، در بازار ایران بسیار محبوب است و معمولاً با عنوان «چوب روسی سفید» یا «چوب نرم» فروخته می‌شود.
درخت یولکا (Fir – Abies)
درخت یولکا یکی دیگر از درختان پرکاربرد در صنعت چوب روسیه است. این درخت نیز سوزنی‌برگ و بومی مناطق سردسیری سیبری و شرق اروپا می‌باشد.
- بافت بسیار نرم
- رنگ سفید مایل به زرد
- مناسب برای ابزار خوری و ماشین‌کاری
- نسبتاً ارزان‌تر از دیگر گونه‌ها
- در برابر رطوبت مقاومت کمتری دارد
یولکا شباهت زیادی به نراد دارد ولی چگالی کمتر و استقامت پایین‌تری دارد و برای استفاده در ساخت سازه‌های سبک یا فضاهای داخلی مناسب‌تر است.
درخت ساسنا (Scots Pine – Pinus sylvestris)
ساسنا یکی دیگر از پاسخ‌های مناسب به سوال ” چوب روسی از چه درختی است” می‌باشد. ساسنا نوعی کاج قرمز روسی است که مقاومت و دوام بالاتری نسبت به نراد و یولکا دارد. اگر چوب روسی مورد استفاده‌تان کمی تیره‌تر، گره‌دارتر و محکم‌تر است، احتمالاً از درخت ساسنا تهیه شده است.
- رنگ متمایل به قرمز یا قهوه‌ای روشن
- چگالی بالاتر
- مقاوم‌تر در برابر رطوبت و ضربه
- گزینه‌ای عالی برای مبلمان، پارکت، در و پنجره
- از چوب‌های صادراتی گران‌قیمت‌تر روسیه محسوب می‌شود
ساسنا به دلیل تراکم بالاتر، معمولاً در پروژه‌هایی با نیاز به استحکام بیشتر کاربرد دارد.
ساسنا یکی دیگر از پاسخ‌های مناسب به سوال ” چوب روسی از چه درختی است” می‌باشد
مقایسه سه نوع اصلی درخت منبع چوب روسی
مقایسه‌ی سه نوع اصلی درختانی که چوب روسی از آن‌ها استخراج می‌شود (نراد، یولکا و ساسنا) به درک دقیق‌تری از کاربردها، قیمت و ویژگی‌های عملکردی این چوب‌ها کمک می‌کند. این سه نوع چوب همگی در دسته‌ی سوزنی‌برگان (نرم‌چوب‌ها) قرار می‌گیرند، اما تفاوت‌های ساختاری و فیزیکی قابل توجهی دارند که آن‌ها را برای مصارف گوناگون متمایز می‌سازد. نراد (Spruce) معمولاً رنگی سفید مایل به کرم دارد و به دلیل تراکم پایین و وزن سبک، برای مصارفی مانند دکوراسیون داخلی، سقف کاذب و دیوارکوب مناسب است. این چوب دارای گره‌های یکنواخت و نسبتاً کم است که ظاهری منظم و ساده به آن می‌دهد. از نظر مقاومت در برابر رطوبت، نراد در سطح متوسط قرار دارد و در صورت استفاده در نمای بیرونی باید با رنگ یا روغن مخصوص محافظت شود. قیمت این چوب در بازار ایران در سطح متوسط قرار دارد و به‌عنوان یکی از پرکاربردترین چوب‌های روسی شناخته می‌شود.
در طرف دیگر، یولکا (Fir) به عنوان سبک‌ترین چوب در میان این سه، ویژگی‌هایی خاص دارد. رنگ آن زرد روشن است و بافتی بسیار نرم و سبک دارد که موجب می‌شود برای ساخت قالب‌های سبک یا مصنوعات ارزان‌قیمت چوبی ایده‌آل باشد. گره‌های این چوب ریز و پراکنده‌اند، اما به دلیل مقاومت پایین‌تر در برابر رطوبت، برای فضاهای خارجی یا شرایط سخت محیطی چندان توصیه نمی‌شود. از نظر اقتصادی، یولکا ارزان‌ترین گزینه در بازار چوب روسی ایران محسوب می‌شود. در مقابل، ساسنا (Pine) چوبی سنگین‌تر و با تراکم بالاتر است. رنگ آن معمولاً قهوه‌ای مایل به قرمز است و دارای گره‌هایی درشت و متراکم می‌باشد که جلوه‌ای روستیک و طبیعی به آن می‌بخشد. این چوب مقاومت بالایی در برابر رطوبت و تغییرات دما دارد و برای نمای بیرونی، کف‌پوش، پرگولا و سایر کاربردهای خارجی بسیار مناسب است.
مقایسه‌ی سه نوع اصلی درختانی که چوب روسی از آن‌ها استخراج می‌شود.
چرا به این چوب‌ها «چوب روسی» گفته می‌شود؟
بدون شک یکی از موضوعات مهمی که باید در مقاله ” چوب روسی از چه درختی است” مورد بررسی قرار گیرد، این است که چرا به این نوع چوب‌ها، چوب روسی می‌گویند؟ اصطلاح «چوب روسی» در بازار چوب ایران و بسیاری از کشورهای دیگر، مفهومی تجاری دارد و برخلاف تصور عمومی، لزوماً به یک نوع خاص از چوب اشاره نمی‌کند. این عنوان بیشتر ناظر بر منشأ جغرافیایی چوب است تا گونه‌ی گیاهی آن. در واقع، چوب‌هایی که تحت عنوان چوب روسی در بازار ایران عرضه می‌شوند، اغلب از کشورهای سردسیر شمالی مانند روسیه، اوکراین، بلاروس و در برخی موارد کشورهای حوزه بالتیک وارد می‌گردند. دلیل اصلی شهرت این عنوان، نقش تاریخی و گسترده‌ی روسیه در صادرات چوب نرم‌چوب (به‌ویژه کاج‌هایی مانند نراد، یولکا و ساسنا) از طریق بنادر شمالی به ایران است.
جالب است بدانید که در بازار ایران، اگر همان گونه‌ی درختی (برای مثال نراد یا ساسنا) از کشورهایی مثل آلمان، کانادا یا اسکاندیناوی وارد شود، معمولاً دیگر با عنوان “چوب روسی” از آن یاد نمی‌شود، بلکه به‌درستی به نام کشور مبدأ شناخته می‌شود (مثلاً نراد کانادایی یا راش آلمانی)؛ از سوی دیگر، حتی اگر کیفیت چوب‌های وارداتی از روسیه به نسبت پایین‌تر باشد، همچنان با برچسب «چوب روسی» عرضه می‌گردند، چون مشتریان با این نام آشنایی بیشتری دارند. بنابراین، «چوب روسی» اصطلاحی عام است که بر پایه‌ی مبدأ واردات شکل گرفته نه صرفاً گونه‌ی گیاهی. این مسأله در تصمیم‌گیری مصرف‌کنندگان اهمیت دارد، زیرا انتخاب چوب مناسب نباید فقط بر اساس نام تجاری، بلکه باید بر اساس ویژگی‌های فنی، نوع کاربرد و اصالت چوب صورت گیرد.
کاربرد هر نوع در صنعت و دکوراسیون
هر نوع از چوب‌های روسی (اعم از نراد، یولکا و ساسنا) کاربردهای متفاوت و تخصصی در صنعت و دکوراسیون دارند که با توجه به ویژگی‌های فیزیکی آن‌ها تعیین می‌شود. چوب‌های نراد و یولکا به دلیل وزن سبک و بافت نرم، گزینه‌ای ایده‌آل برای تولید لمبه، کف‌پوش‌های سبک، درب‌های داخلی، قفسه‌های چوبی و المان‌های دکوراتیو با بار استاتیکی کم محسوب می‌شوند. از سوی دیگر، ساسنا با تراکم و سختی بیشتر، در ساخت مصنوعات مقاوم‌تری مانند تخت‌خواب، میز و صندلی، پارکت، چارچوب در و حتی سازه‌های نیمه‌سنگین به‌کار می‌رود. به طور کلی، هر سه نوع چوب در صنایع چوبی، طراحی داخلی و ساخت و ساز سبک نظیر ویلاهای چوبی، سقف‌سازی، دیوارکوب و کلبه‌های سبک کاربرد گسترده‌ای دارند و انتخاب بین آن‌ها معمولاً بسته به نوع پروژه و نیاز مهندسی انجام می‌شود.
سخن پایانی
چوب روسی از چه درختی است؟ پاسخ به این سؤال از یک نگاه ساده تجاری به یک بحث تخصصی و دقیق منتهی می‌شود. چوب روسی معمولاً از درختان نراد، یولکا و ساسنا تهیه می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و برای کاربردهای متفاوتی در صنعت چوب و طراحی مناسب‌اند. شناخت تفاوت این درختان و آگاهی از نوع مصرف هر کدام، به شما کمک می‌کند تا خریدی هوشمندانه‌تر، به‌صرفه‌تر و حرفه‌ای‌تر داشته باشید. اگر در زمینه‌ی طراحی داخلی، ساخت و ساز چوبی یا نجاری فعالیت دارید، دانستن نوع درخت پشت چوبی که استفاده می‌کنید، نه‌تنها کیفیت نهایی کارتان را افزایش می‌دهد، بلکه در افزایش عمر سازه و زیبایی آن نیز بسیار مؤثر است.
